Żółtki – historia wsi i zabytkowa komora celna
Wieś powstała w dobie osadnictwa mazowieckiego na przełomie XV-XVI wieku. Jej założycielem był ród Żółtków. W XVIII wieku znajdował się tutaj port rzeczny. W 1900 roku Christian August Moes, właściciel dużej fabryki w Choroszczy, założył tu tkalnię włókienniczą.
Od wieków w Żółtkach zlokalizowana była ważna przeprawa przez rzekę Narew. Najpierw, do przedostania się na drugi brzeg rzeki, służył prom. Jednak długa historia tego miejsca wskazuje, że istniało tu aż 9 mostów.
Od 1807 roku Narew stała się rzeką graniczną pomiędzy Księstwem Warszawskim (od 1815 roku – Królestwem Polskim, które powstało na mocy decyzji kongresu wiedeńskiego) a Obwodem Białostockim bezpośrednio wcielonym do Imperium Rosyjskiego. Po klęsce powstania listopadowego, Rosjanie przywrócili granicę celną. W 1832 roku stanęła w Żółtkach komora celna – jako dom asesorii granicznej Imperium Rosyjskiego i Królestwa Polskiego. Obiekt został wpisany do Rejestru Zabytków przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, pod nr. rej.: A-391 z 14.01.1984.
Podążając dawną drogą asfaltową Białystok-Warszawa, warto zatrzymać się przy pamiątkowym krzyżu. To miejsce śmierci trzech mieszkańców Choroszczy: Henryka Klimowicza, Izaaka Frydmana oraz Jankiela Sidrańskiego. Stanęli oni w obronie choroskiego proboszcza – ks. Franciszka Pieściuka, aresztowanego przez wycofujących się właśnie Sowietów. Swoją odwagę przypłacili życiem: zostali bestialsko zamordowani 24 czerwca 1941 roku.
|
![]() |
Droga kończy swój bieg na skraju doliny Narwi. Rozciąga się tam ładny widok na rozległe łąki nadrzeczne, rzekę Narew oraz panoramę położonej na wysokim brzegu Złotorii.